Transkultura

program - forum - linki - kontakt - partnerzy -english

Konferencja TRANSKULTURA - program

Conference TRANSKULTURA - schedule

Międzynarodowa konferencja stanowi rodzaj podsumowania i uzupełnienia trwającego przez rok cyklu wystaw indywidualnych Transkultura. Poświęcona tematyce dialogu międzykulturowego, łączyć będzie refleksję nad sztuką i jej możliwościami dotyczącymi przewidywania problemów społecznych, ich sygnalizowania i edukacji społecznej z podejściem naukowym. Będzie zatem pokazywać szeroki wachlarz podejść do problematyki międzykulturowości w jej najlepszych wydaniach. Wśród zaproszonych prelegentów znajdą się zarówno badacze i teoretycy kultury europejskiej jak i czołowi kuratorzy międzynarodowych imprez artystycznych wykraczających tematem poza krąg kultury zachodniej.

Inspiracją projektu Transkultura jest sytuacja Polski po wejściu do Unii Europejskiej. Kilkadziesiąt lat izolacji i sztucznie utrzymywanego homogenicznego społeczeństwa pozwoliło zapomnieć o polskiej wielokulturowej tradycji. Akces do UE prowadzi do bezpośredniej konfrontacji z problematyką migracji. Dlatego tak ważne wydaje się dzisiaj zaszczepienie w społeczeństwie świadomości "innego" oraz kulturowej odmienności, a przede wszystkim poszukiwanie wspólnej dla różnych kultur płaszczyzny dialogu.

Problematyka konferencji:

- sztuka a doświadczenie społeczne;

- rola artystów i kuratorów wystaw w procesie zmiany świadomości społecznej;

- współczesne migracje: kierunki, przyczyny, problemy;

- pojęcie "innego" / "obcego" (i różnice między tymi pojęciami);

- dialog międzykulturowy we współczesnych społeczeństwach;

- miejsce Polski i Polaków we współczesnej Europie / współczesnym świecie;

- historia i tradycja emigracji polskiej;

- stereotypy postrzegania Polaków zagranicą, współczesne wzory Polaka-emigranta, kulturowy potencjał Polaków zagranicą;

- "obcy" w Polsce.

Konferencja ma charakter otwarty. Wstęp wolny

Conference is open for everyone. Free entrance

Patronat Honorowy projektu:

prof. Władysław Bartoszewski | prof. Zygmunt Bauman |
Ryszard Kapuściński

Konsultacja naukowa projektu:

prof. Zdzisław Mach

Projekt "Transkultura" zrodził się z obserwacji rzeczywistości, z potrzeby włączenia się do dyskusji o miejscu Polski w nowej strukturze Europy, a także z wewnętrznej konieczności podróżowania do krajów odmiennych kulturowo i doświadczania własnej egzotyczności.
Pragniemy zająć się Obcym w sensie etnicznym; Obcym, z którym stykamy się pracując i podróżując po świecie i którym dla innych ludzi bywamy "my" sami. Zaproszeni artyści w większości mają za sobą doświadczenie emigracji. Dla niektórych była ona politycznie uwarunkowaną koniecznością, dla niektórych szansą na wolność wypowiedzi, u innych wynikała z chęci zmiany i potrzeby doświadczania.

"Transkulturowość" oznacza dla nas dynamiczny proces, a zatem płynność, zacieranie się granic między kulturami, ich mieszanie się, kontakty, brak ustalonej raz na zawsze hierarchii ważności. Proces ten zyskuje obecnie na znaczeniu, stanowiąc bliską i nieuchronną przyszłość również krajów byłego bloku komunistycznego. Wszyscy jesteśmy mieszańcami. Nie ma miejsca na "czystość", następuje hybrydyzacja. W dzisiejszym świecie kluczowe staje się raczej pojęcie sąsiedztwa. Redefiniujemy granice. Zostały one dzisiaj, co prawda, zatarte, lecz ich lekceważenie spowodować może nieprzewidywalne skutki. Jesteśmy świadkami koegzystencji kultur; koegzystencji nie zawsze pokojowej. Wedle niektórych, jesteśmy świadkami zderzenia cywilizacji.

Obywatelom świata ponowoczesnego Obcy towarzyszy na każdym kroku. Jest jakby ich kolejnym wcieleniem, ich alter ego. Nie ma bowiem jednego centrum określającego swojskość i obcość, panuje wiele systemów wartości i punktów widzenia. Ludzie coraz łatwiej i taniej komunikują się ze sobą. W poszerzaniu horyzontów niezwykle ważną rolę odgrywają media. To, co egzotyczne, pominąwszy fakt, że jest skonstruowane, zbudowane z fantazji o Obcym, stało się bliskie, lecz zarazem sprowadzone do sloganu reklamowego. Spotkania z Obcym niosą w dużej mierze podróże. Ludzie zmieniają miejsce zamieszkania z przymusu ekonomicznego, lecz obok emigracji zarobkowej istnieje także ogromna emigracja polityczna. Coraz częściej jednak dzieje się i tak, że mamy wpływ na to, gdzie się osiedlamy.

Po spokoju końca zimnej wojny i zapowiadanego końca historii, świat przeżywa konwulsje i wstrząsy przemian, które bynajmniej nie prowadzą w stronę liberalnej, rynkowej demokracji. W ten burzliwy świat wkroczyły kraje z Europy Środkowej i Wschodniej, które do początku lat 90. żyły w izolacji. Kraje te, w tym Polska, zaczęły na własnej skórze doświadczać transkulturowości, choćby przez to, że stały się członkiem globalnego świata. Wejście Polski do Unii Europejskiej spowodowało falę wielkiej emigracji zarobkowej do krajów Europy Zachodniej. Staliśmy się Obcym, i to wewnątrz wielokulturowych społeczności.

Dzisiaj w Polsce spodziewamy się emigrantów z krajów biedniejszych od naszego. Budzi to w nas poczucie niepewności i pogłębia świadomość destabilizacji pielęgnowanych przez ostatnie lata wartości. Jakbyśmy zapomnieli o własnej, bogatej tradycji wielokulturowej, o tym, że własna kultura najpełniej wyraża się w zetknięciu z drugą. Zapominamy, że uczyć się siebie najlepiej możemy właśnie od Innych.

Anna Smolak i Magdalena Ujma

Projekt dofinansowany w ramach:

Programu Operacyjnego "Znaki Czasu"
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego